Charlie Higson "Wróg"

Miejsce akcji: Londyn. Niedaleka przyszłość, alternatywna teraźniejszość? Nie wiadomo. Wiadomo natomiast, co pozostało z jednej z największych metropolii świata: wyludnione ulice, opuszczone zgliszcza domów i sklepów, wszechobecne ruiny. Panującą zwykle martwą ciszę od czasu do czasu przerywają porywy nagłego wiatru czy szalejące w mieście pożary. Jedynie wraki samochodów przypominają o niegdysiejszym życiu i cywilizacji. Autor roztacza przed czytelnikami wizję postapokaliptycznego świata, miejsca wyniszczonego nieznaną bliżej epidemią, o której przyczynach tak naprawdę nie dowiemy się nigdy. Ważne są bowiem skutki owego kataklizmu – wszyscy dorośli ludzie zginęli lub też zostali zamienieni w bezmózgie, na pozór, zombie, których jedyne pragnienie stanowi napełnienie brzuchów czymkolwiek w miarę jadalnym. Siłą rzeczy ich głównym pożywieniem stają się jedyne ocalałe istoty rozumne, czyli dzieci. To właśnie one stanowią główny temat powieści, a raczej ich rozpaczliwe próby przetrwania w nowo powstałym mieście śmierci.

Mamy więc kilkoro bohaterów, których losy śledzimy: Arran – przywódca jednej z grup dzieci, Maxie – jego zastępczyni, Mały Sam – chłopiec porwany przez dorosłych, którego samotną podróż przez Londyn on sam porównuje do niebezpiecznej przeprawy hobbitów w Mordorze, Achilles – młodociany wojownik, Callum – samotnik, Niebieski – twardy przywódca skrywający swój prawdziwy charakter, i wielu innych. Historia zaczyna się wraz z nieudaną wyprawą po jedzenie dowodzonej przez Arrana grupy, kiedy to ginie jedno z dzieci – Ląg. Jego przyjaciel, Dziwo obwinia się o śmierć kolegi, który rzucił mu się na ratunek i został raniony szkłem. Kiedy w obozie dzieci, znajdującym się w supermarkecie Waitrose, pojawia się dziwny przybysz o mianie Błazen i zaprasza ich do pałacu Buckingham, Arran i Niebieski decydują się opuścić dotychczasowe schronienie i wyruszyć w ryzykowną podróż przez Londyn ku upragnionej oazie. Droga ta naznaczona będzie śmiercią, ciągłą obawą przed atakami dorosłych, którzy nieoczekiwanie zaczynają wykazywać oznaki zorganizowania i inteligencji, a także wciąż rosnącym niepokojem wobec samego celu ich wyprawy, pałacu, a raczej dowodzącego nim chłopca, Davida, który planuje za wszelką cenę zaprowadzić w mieście stworzoną przez siebie totalitarną utopię.

Powieść Higsona przeznaczona jest zdecydowanie dla starszej młodzieży, jako że zawiera bardzo brutalne opisy przemocy, walki oraz wręcz epatuje agresją i śmiercią. Dlatego młodszy czytelnik powinien wstrzymać się z lekturą. Rzeczywistość, przed jaką stawia nas autor, przynależy do czasów wojny i walki o przetrwanie, które to sytuacje wzbudzają w człowieku pierwotne instynkty, wydobywające na światło dzienne całe jego okrucieństwo oraz nieczułość. Uznając jedynie prymat siły, zwycięzcy dopuszczają do siebie także jednostki sprytne i przebiegłe (jak jeden z bohaterów, Ollie), ale nigdy nie obdarzają ich zaufaniem. Co najbardziej uderzyło mnie we Wrogu, to właśnie owa infernalna rzeczywistość, wymuszająca na dzieciach odnalezienie się w sytuacjach moralnego ekstremum, sytuacjach, o których istnieniu nie powinny mieć nawet pojęcia. Jak to określił jeden z bohaterów książki: „Przecież jesteśmy tylko dziećmi”. Dlaczego więc doświadczają tak absolutnego zła i okrucieństwa? To pytanie, na które autor nie daje odpowiedzi. Cała stylistyka jego powieści, zahaczająca wręcz o styl gore, sama strona wizualna książki (która posiada czarne barwienia brzegów stron) implikują lekturę mroczną i ponurą. I tak właśnie jest. Losy dzieci są tragiczne, ich postępowanie nieraz szokujące, a rzeczywistość nowego świata rozpaczliwa. Jednak nawet tutaj istnieją takie wartości jak lojalność, współczucie czy troska o mniejszych od siebie.

Budowanie przez dzieci zwartej społeczności i przydzielanie sobie w niej ról, nieodmiennie wiążących się z wynikłą odpowiedzialnością, stanowi ciekawy przedmiot obserwacji. I to chyba można uznać za najciekawszy wniosek płynący z lektury Wroga. Mnie osobiście zaciekawił również pomysł umiejscowienia najbezpieczniejszych i najlepiej zorganizowanych przyczółków ocalałych dzieci w miejscach takich jak: pałac Buckingham, Tower of London, Muzeum Historii Naturalnej. Na gruzach współczesnego Londynu najlepiej bowiem zachowały się właśnie takie pomniki kultury i historii.

Możesz kupić tutaj: Wróg

Oprawa: Miękka
Ilość stron: 416
Rok wydania: 2010
Wydawnictwo: Świat Książki
Wymiary: 14.5x20.5cm
ISBN: 9788324718160
Tłumaczenie: Patryk Gołębiowski