Alicja Baluch "W szklanej kuli"

O znaczeniu baśni braci Grimm dla literatury dziecięcej nikt już nie dyskutuje. Choć pojawiały się głosy wytykające okrucieństwo czy drastyczność niektórych tekstów, doszliśmy już do wniosku, że dzieciom to nie przeszkadza, a nawet jest potrzebne. Alicja Baluch, kierownik Katedry Literatury dla Dzieci i Młodzieży krakowskiego Uniwersytetu Pedagogicznego, podejmuje swoisty dialog z Grimmami. Albo inaczej – przekłada ich opowieści na język współczesny, dostosowuje do naszych realiów, pokazując tym samym ponadczasowość baśni.

W dwunastu bajkach, które Baluch nazywa wyczytankami, autorka bazuje na znanych baśniach braci Grimm. Podaje oryginalne tytuły i pierwsze zdania tych baśni. Ciąg dalszy jest już jednak współczesny – bohaterowie ludzcy mają inne imiona, mieszkają w bloku, idą do muzeum lub spotykają młodego przestępcę handlującego marihuaną. Krótkie opowiastki, najczęściej mieszące się na trzech stronicach, wykorzystują baśniowe symbole. Tu pani Zima jest sąsiadką, która chadza ubrana w biel, wieża, w której czarownica zamknęła Jagódkę, staje się wieżowcem. Niezmieniony pozostaje i przekaz moralny. Bardzo wyraźnie piętnuje się tu między innymi nieposłuszeństwo dzieci – na przykład Braciszek, który objada się lodami, po chwili ma chrypkę (Braciszek i Siostrzyczka). Nadal więc współczesne baśnie Baluch zdecydowanie oddzielają dobro od zła.


Myślę, że ciekawym byłoby czytanie wpierw Grimmów, a następnie odpowiadających im bajek Alicji Baluch. Być może dzieci, zwłaszcza te starsze, w wieku szkolnym, byłyby same w stanie dostrzec analogie. Z całą pewnością zaś pokazalibyśmy maluchom uniwersalizm Grimmów, a sensy, pouczenia zawarte w obu tekstach, wzajemnie by się potwierdziły i umocniły.

Alicja Baluch we wstępie zauważa: 

Kiedyś profesor Kazimierz Wyka powiedział, że literaturze dla dzieci, jak w szklanej kuli odbijają się problemy literatury dla dorosłych. Tu, w szklanej kuli wyczytanek, czyli we współczesnych opowiastkach z życia dzieci, odbijają się kształty baśni magicznych Grimmów, które są i zawsze będą idealnym wzorem opowieści.

Możesz kupić tutaj: W szklanej kuli

Ilustracje: Piotr Olszówka
Oprawa: Miękka
Ilość stron: 36
Rok wydania: 2010
Wydawnictwo: Skrzat
Wymiary: 20.0x19.0cm
ISBN: 9788374374859