O odmienności i chorobie (książki oswajające)

Moje dzieci chodzą do przedszkola integracyjnego. Mają więc styczność przede wszystkim z dziećmi z zespołem Downa. Jak się okazuje, przedszkolaki potrafią być naprawdę okrutne względem kolegów, którzy są w jakiś sposób inni. Postanowiłam poszukać książek traktujących o odmienności, chorobie… ale okazuje się, że pozycji dla przedszkolaków prawie jak na lekarstwo! Pozwolę sobie na kąśliwą uwagę-pytanie: czyżby dzieci miały większą styczność z kwestią gejostwa niż zagadnieniem choroby takiej jak autyzm czy zespół Downa???

To, co udało mi się znaleźć, przedstawia się tak:

Uri Orlev Babcia robi na drutach

"Babcia robi na drutach" to historia babci, która przybywa do pewnego miasteczka. Nie znajduje tam jednak nikogo, kto by ją przyjął pod własny dach. Babcia nie ma nic oprócz wełny i dwóch drutów. Dzierga z tej wełny własny świat: dom, w nim wszystkie sprzęty, a na koniec... wnuczków. Ich szczęście trwa do czasu, kiedy dzieci mają pójść do szkoły. Okazuje się, że dzieci z wełny nie przystają do obowiązujących norm, inność naraża ich na szykany i wykluczenie. Szczęście pryska, a babcia przeżywa bolesne rozczarowanie. Uri Orlev, jak prawdziwy cudotwórca, w krótkiej fabule zamknął opowieść o sumieniu, nieczułości, głupocie i krzywdzie.

David McKee Elmer i Róża
Kolejna część przygód słonia w kolorową kratkę przynosi refleksję, że każdy jest wyjątkowy. Choć czasem wydaje nam się, że niektóre persony są nieciekawe, że koleżanka to taka szara myszka, w pewnych okolicznościach może okazać się, jak bardzo się mylimy. Elmer uczy, by się nie uprzedzać i pozostawać otwartym na innych.

Petra Finy Biała księżniczka i Złoty Smok
Księżniczka Bai ma twarz „białą jak ryżowy krochmal” i, mimo że jest przecudnej urody, niestety stanowi to jej przekleństwo. Bo choć na dworze chińskiego cesarza wszystkie damy bielą twarz, to jednak dla każdego mężczyzny istotna jest świadomość, że pod warstwą pudru znajduje się skóra równie żółta jak ich własna. Biała księżniczka cierpi z powodu swojej inności. Z pomocą przychodzi Złoty Smok, który zaprowadza ją w kilka miejsc, gdzie dziewczyna powinna odnaleźć oblubieńca.

Zofia Stanecka Basia i kolega z Haiti
W przedszkolu Basi pojawia się nowy chłopiec. Ma na imię Titi, brązową skórę i mało mówi. Wzruszająca historia o polubieniu odmienności.

Jadwiga Korczakowska Spotkanie nad morzem

Samolubna, wiecznie niezadowolona jedynaczka - dziewięcioletnia Danusia - spędza wakacje nad morzem, gdzie poznaje niewidomą dziewczynkę. Pod wpływem znajomości z nią zmienia swój stosunek do otoczenia. Elza natomiast zyskuje przyjaźń i nadzieję na odmianę życia, a może nawet... wyleczenie.

Paola Viezzer Jesteśmy wyjątkowi

Książka to zbiór mądrych, pełnych ciepła opowiadań, dzięki którym łatwiej wyjaśnić dziecku kwestie odmienności, niepełnosprawności i niektórych chorób - dlaczego jego brat, siostra czy przyjaciel ma szczególny wygląd, zachowuje się w sposób niezrozumiały czy czasem źle się czuje. Książka nie wyjaśnia dolegliwości od strony medycznej, lecz pomaga dorosłym w znalezieniu prostych słów, gdy rozmawiają z dzieckiem na przykład o epilepsji, zespole Downa, jąkaniu, zaburzeniu rozpoznawania emocji, nadpobudliwości, moczeniu nocnym, niepełnosprawności czy cukrzycy. Adresatami tych opowiadań są nie tylko dzieci, ale również rodzice, wychowawcy i nauczyciele. Można je czytać na dobranoc, w momencie, kiedy relacja między rodzicem a dzieckiem jest bardzo bliska. Mogą też być doskonałą pomocą dydaktyczną. Ich lektura w klasie lub podczas innego rodzaju zajęć w grupie może zachęcić dzieci do rozmowy na trudne tematy, do wyrażenia swoich uczuć i lęków, do podzielenia się swoimi spostrzeżeniami.

Charles A. Amenta Krzyś jest wyjątkowy. Dla dzieci oautyzmie

Rozmowa z dzieckiem o autyzmie może być bardzo trudnym zadaniem. Dzięki tej książce, która jest pięknym portretem autystycznego chłopca i jego rodziny, dzieci i rodzice łatwiej zrozumieją to poważne zaburzenie rozwoju. Adresowany do rodziców wstęp i rzetelnie przedstawione informacje pomogą zdobyć cenną wiedzę. Jak pisze sam autor: 'Tę książkę napisałem dla dzieci, by pomóc im zrozumieć, czym jest autyzm. Sam jestem ojcem dziecka dotkniętego autyzmem, ale także lekarzem, co pozwala ufać, że nakreślony przeze mnie obraz jest dokładny, a zarazem osobisty. Mam również nadzieję, że ta książeczka okaże się przydatna dla rodziców, nauczycieli i innych specjalistów'.

 Jean David Morvan, Jiro Taniguchi Mój rok. Wiosna   

Capucine jest małą, radosną, ciekawą świata dziewczynką z zespołem Downa. Ma kochającą rodzinę, która stara się zapewnić jej normalne życie, pełne miłości i szczęścia. Nie zawsze jednak spotyka się to ze zrozumieniem czy tolerancją ze strony innych ludzi. Na przykład lekarz sugeruje rodzicom dziewczynki aborcję, jednak ci się na nią nie decydują. Wychowywanie specjalnego dziecka to trudne zadanie - pełne małych radości, ale również chwil zwątpienia. Mój rok to pierwsza z czterech części wzruszającego komiksu, którego główną bohaterką i narratorką jest ośmioletnia dziewczynka. Mimo iż Capucine postrzega świat nieco inaczej, czuje, cierpi i kocha jak każdy z nas.

Eliza Piotrowska Żółte kółka. Mam na imię Inna

Pewnego dnia do klasy przybywa nowa dziewczynka. Jest trochę inna niż wszyscy i takie właśnie dostaje przezwisko ? ?Inna?. Inna ma zespół Downa, ale wcale nie trzeba jej traktować inaczej. Wystarczy tylko nieco więcej życzliwości, żeby się przekonać, że dla niej także najważniejsza jest miłość, choć wyraża to na swój własny sposób.

Monika Krajewska Mój młodszy brat

Młodszy brat Zuzanny ma zespół Downa. Chodzi do specjalnego przedszkola. Kolega Zuzanny nazwał go debilem, co Zuzannę zmartwiło i rozzłościło. Bo Zuzanna kocha swojego młodszego brata, choć nie jest taki jak wszyscy, czasem zapomina schować język, a czasem zdarza mu się nie zdążyć do łazienki. Lubi się za to przebierać, ma poczucie rytmu i uwielbia się bawić w wojnę poduszkową. Książka o tolerancji - dowcipna i mądra, wspaniale zilustrowana przez Bogusława Orlińskiego.

Dokładamy jeszcze:

dla przedszkolaków
(odmienność) Tomi Ungerer Księżycolud
(autyzm) Roksana Jędrzejewska-Wróbel Kosmita
(otyłość) Katalin Szegedi Lenka
(odmienność) Gerda Wagener Wilczek
(choroba, inność) Wojciech Widłak Dwa serca anioła

dla dzieci w wieku szkolnym:
(autyzm) Andrew Steinhoefel Rico, Oskar i głębiocienie
(zespół Downa) Katarzyna Ryrych Wyspa mojej siostry
(karłowatość) Mariusz Szczygielski Czarny młyn
(zespół Aspergera) Jael McHenry Kuchnia duchów